zondag 9 juni 2013

Vlierbloesempap anno 1593

Ik fietste vanmiddag door het landschap, en genoot van het late voorjaar. Overal bloeiende vlier, een boom of struik met fraaie bloesem en indringende, zoete geur. Geuren maken herinneringen los. De geur van vroeger.

Met die vlierbloesem kun je erg lekkere dingen maken in het voorjaar en in het najaar. Bekend is de vlierbloesemsiroop, van de bessen in het najaar.

We duiken in de oude recepten voor het voorjaar: de vlierpap uit het Coc-boeck van Carolus Battus ofwel: Karel Baten uit 1593!
Zie ook mijn transcrptie van dit unieke kookboek: het eerste Nederlandstalige kookboek dat ook in echt in Nederland is gedrukt, te weten in Dordrecht in 1593. Zie mijn website http://www.kookhistorie.nl/cb/index_cb.htm


Om vlyer-pap te maken (Coc-boeck, Dordrecht 1593)
Neemt soetemelck ende vlyerblommen, sietse
een weynich op, ende laetse dan door eenen stre-
mijn [zeef] loopen, maket so seer smakende na de blom-
me alst u belieft, doeter dan tarwen blomme in,
na dat ghyt dicke begeert, latet so tsamen sieden,
ende roeret wel om, wildy, ghy meuchter wel suyc
ker ende cruyt by doen.


Ingrediënten (1 portie)
-          2 dl volle melk
-          vers geplukte vlierbloesem
-          1 afgestreken eetl. bloem
-          ca. 3 eetl. suiker

Bereiding
Breng de melk met de vlierbloesem aan de kook; laat op zacht vuur even trekken. Zeef de melk en doe terug in de pan. Maak een papje van bloem en wat melk of water. Breng de melk weer aan de kook en roer het bloempapje erdoorheen, zodat de vloeistof bindt. Voeg suiker naar smaak toe.

Vlierpap uit de vijftiende eeuw
Een oudere, vijftiende-eeuwse versie van deze pap komen we tegen in het Zuid-Nederlandse handschrift Gent KANTL 15, waarvan Willy Braekman in 1986 een deel van de tekst bezorgde. Christianne Muusers is bezig met een uiterst zorgvuldige transcriptie van dit handschrift. Hieronder volgt haar bewerking van de ‘vliermoes’, een pap die gebonden wordt met eidooier, en waarin saffraan zorgt voor een gele kleur.

Vlierden moes (Gent KANTL 15, deel 2, nr.13, 15e eeuw)
Totten vlierden moes neemptmen bloemen van vlier als
zy staen in hueren besten bloem ende brect dan met zuete
melck ontwee ende slaetse duer een herre dan met doeyeren
van eyeren ende sofferaen ontwee gebroken dat menget te
samen ende laetet zieden dan dicke genoch.

1 opmerking: